Custom Rich-Text Page

bewran bnchenae bewran bewran fone book Welcome To My Homepage My Photos My Files Blog



بنچينه ي بيوران                                       

گوندي بيوراني خوارئ له6كيلؤمتري شاري سه رده شت سه ر وه ئازه ربايه جاني غه ربي ‍‌،دايه وله نيزيك به 12كيلؤمتري  وه لاتي دراوسئ ئيراق دايه. ئه و گونده لــه ســئ لايه وه لـــه نيوان كيو وشاخ دايه كه وا دياره كاتيك په ناگايك بؤ پاراستني دانيشتواني ئه و گونده لــه ســه رمــا و هــيـرشي قه بيله كاني تر بووه؛ (كاسه شكين )كيويكي به رزه له باشووري گونده كه و شاخه كاني (گردي ره زي )و(كه وشؤكه ) لــه رؤژئاوا و له رؤژهه لاتي ئه و گونده دا وه كوو دوو پاسه واني به هه ست و هه مـيـشه ي راوستاون وله باكووري گونده كه دا چؤميكي لي يه كه ئاوي هينديك له باغ و بيستانه كان له ويوه وه ر ده گريت.                                                       له دروست بووني ئه و گونده هه واليكي دروست له ده ست دا نييه؛ به لام بووني دوو گـؤرستاني پر قه بري (كاولان ) و (به ري قه بران ) وهه روه ها قه لاي ئستراژيكي (قه لات ) له بووني گونديكي گه وره له سالاني رابردو دا خه به ر ده دات ، نوكته ي شــايــانــي باس ئــه وه يــه كه ته واوي قه بره كان به شيوه ي ئيسلامي و رو به قيبله  نـيـژراون و ئـه وه ش ئـه وه ده گـيني كه ئه و قه برانه له دواي ميژوي ئيسلامن. پـيـراني نــاوچـه ده لين كه جيگاي ئه سلي گونده كه له رابردودا له (چه په مؤ) كه له رؤژهـه لات نـيـزيك به 1 كيلؤمتري ئيستاي گونده كـه دابـووه ئه وزه ماني گونده كه 11 مال بووه و گؤره كاني گؤرستاني كاولان گوراني حـه شـيـره تـي (ميره سه ن ) بوون كه هه موو ساليك له وه رزه كاني بـه هار و هـاويـن دا لـه كـه ركوك (يكيك له شاره كاني ئيراق ) بؤ دوكانان كه سه رچاوه ي (رسوه شيت ) له وئ دايه ده هاتن و له بن سـيبه ري داره كـان و ئـه وه لـي( قه لات) دا سـه كويكيان ساز ده كرد كـه بـه وانيان ده گوت دوكان و له دوايي دا ئه و جيگايه به دوكانان ناسرا .حه شيره تي ميره سه ن دواي چند سال ييلاق و قشلاق كردن دا له و گونده نيشته جي بوون و 15 مال بيوران (چه په مؤ ) به هؤي شه ر له گه ل حه شيره ته كاني (كاني ره ش ) بؤ هؤي ئه وه ي كه له حه شيره تي ميره سه ن زياتر نيزيك بنه وه و .بـه هـؤي كـوشتنـي كانيه ره شيك زياتري حه رزه كاني خؤيان له بياتي خوين به وان داو لـه وانـه (سه رچاوه ي گاله ) كـه ئـيستا كه مي ئاوي سه رده شت له وئ وه وه ر ده گيرئ به شيك له و خوين به هايـه بـوو،ئـه و شته بؤ هؤي ئه وه ي كه 15 ماله ي بيوران زياتر له حه شيره تي مـيـره سـه ن نيزيك بنه وه لـه گه ل يكدا تيكه ل بن و به يكوه حه شيره تي مه ره سه نه كه له ميره سه ن وه رگيراوه پيك بينن.جه نابي ميره سه ن 2براي هه بوون به نـيـوه كاني مير شيخ حه يده ر و مير سليمان كه هه ريك له وانه به جيا 2 گونديان پيك هيناوه .له بواري وه رگراني نيوي بيوران دا بـيـره وه ريـكي زؤر هه يه كه ماموستا هه ژار له هه مبانه بؤرينه دا بيوران له بؤران به ماناي باو وباران وه رگيراوه و هه نديكيش به و باوه ره ن كه داره (بئ) زؤري لي بووه و لـه( بئ وه ران ) بـه مـاناي هـه ل وه ريني بئ له داره بئ يه و هه نديـكـيـش لـه و بـاوه ره دان كه لـه وشـه ي (بيور) وه ر گيراوه به لام به هؤي باري هه وا و باراني زؤر بؤراني مامؤستا هه ژار له هه موان جوانترو باش تره .لـه بـوواري كـؤمـه لايـه تي بيوران له تايفه كاني گاله ، مام برايمه ، سؤفي هه مزه ، درويش برايمه ، قادرئاغايي ، سمايل ئاغا، سليمان ئاغا ، شينه ، فـه قئ شيخي ، مــام ئــاغـا، دروست بــووه و حه شيره تيكي گوره تر به ناوي (مه ره سه نه ) له ئيراق و بـيـتـوش هـه يـه تـواوي تايه فه كاني ئه و گونده هه ميشه به يكوه به خؤشي و برايتي ژياون و خزمايتيكي گرميان دروست كردووه.دانيشتواني ئه و گونده  300 مال و 1600نه فه ره له دريژايي ميژو دا دانيشتواني ئـه گـونده كؤچ هايكي زؤريان هه بووه به لام كه متر كؤچ بؤ ئه و گونده كراوه كؤمه ليـكي زؤر له خلكي ئه و گونده بؤ ئيراق كؤچيان كردووه و هه ر له ويش ماونه وه و ئـيـسـتا نـاسـنـامه ي ئيراقيان هه يه و ئيستاش له بيورانيان خزم و كـه س هـه يـه ، لـه سه ره تاي شؤرشي ئيرانيش دا زياتر له 50 مال دوباره بؤ ئيراقيان كؤچ كرده وه و زياتر له 50مالي تريش بؤوه لاتاني ئروپاييان كؤچ كردووه زياتر له 80 ماليش بؤ سه رده شت كؤچيان كردووه به لام ئيستاش زياتر له 300 مال له و گونده دا ده ژين، فه رهه نگ و داب و نه ريتي ئه و گونده تا پيش سالي 1368 هه تاوي به ئارامي و سه بري ده چؤ پيش به لام دوا ئه و تاريخ فه رهه نگ و داب و نه ريتي ئه و گونده زؤر به جواني چؤ پيشه وه ، هؤي سه بر چونه پيشي فه رهه نگي ئه و گونده له رابردودا شيوه ي مه عيشه ت و ژياني دانيشتواني بوو چؤنكه له رابردودا 90% دانيشتوان به كشت و كال و په روه رده كردني ئاژل و يا چنيني كتيرا له كيوه كان ژيانيان ده برده سه ر  له وه رزي به هار و هاوين دا بيوران هيچ كه سي لي نه ده ماو مه رداره كان بؤ كويستاني (جه ما له دين ) (هاوينه هه واري بيوران ) ده گواستنه وه و كشاوه رزه كان له گه ل ژن و منداله كانيان له سه ر ملك كاريان ده كردوو له ژير كه پرو كؤخه كان دا ده مانه وه و هنديكيش خه ريكي چنيني كتيرا له گونيه كان ده بوون ، ئه وشتانه ده بؤ هؤي ئه وه ي كه دانيشتواني بيوران 3مانگي زستان له گونده كه بمينه وه زؤر به ئاوه دان كردنه وه ي گونده كه دا نه چارين .   له سالاني رابردو دا بؤ ساز كردني خانوو زياتر گل و برديان به كار ده هينا هه ر ئه وه بوو به هؤ ي ئه وه ي كه هنديك له دانيشتواني بيوران سپيدار تي بخن و هنديكي تريش برد شكيني بكن ، به لام له و دوايانه دا به زؤر بووني دانيشتواني و چونه پيشي گونده كه ها مو شؤي ئاسان تر له گه ل شار و ئه و به ري چؤمه كه زياتري خانوه كان به ئاسن و سيمان ساز ده كرين و له ناو گونده كه دا خانوه كان جوانتر و خاوين تر ساز ده كه ن. له نيو گونده كه دا  مزگه وتي حزرتي مه حمه د (ص) كه له سالي 1298 هه تاوي دا ساز كراوه و له سالي 1371 هه تاوي نوي كراوه ته وه و ئيستا مزگه وتيكي جوانه به لام به داخه وه به شي ژناني نييه ، له ناو گونده كه دا دوو حه وزي ژنانه و پياوانه ي لييه و لوله كيشي ئاوي بيهداشتي له سالي 1374 هه تاوي بؤ كراوه .هه تا پيش 50 سالي رابردوو ئه و كه سانه ي كه له بيوران سوادي خويندن و نوسينيان هه بوو زؤر كه م بوون و ئه وانيش سه وادي حوجره يان هه بووه وله وانه ده توانين مه لا عه زيزي مه لا برايمي و  حاجي خدري سليمان پور نيو ببه ين به لام حاجي خدر كوردي و فارسي له واني تر جوانتر ده زاني و ئيستاش چه ند شيعريكي به زماني كوردي لي به يادگار ماوه ؛ به لام ئيستا له بيوران زياتر له چه نسد نه فه ر ديپلم و له ديپلم له سه ر تري هه يه ؛ به لام ئه وه لين كه س كه له بيوران ليسانسي وه رگرت كاك عه بدا... عه زيزي بوو كه خه لكي بيوران ئه ويان له زه حمه ته كاني هه تا سه ركه وتني بؤ منداله كانيان بؤ نه مونه دينايه وه .با بگه رينه وه رابردوي بيوران ئه وكاته ي كه خانوه كان وه كيك و 1 مه رته به بوون و دالانيكي تاريكيان له دوايي دا بؤ ئاژه له كانيان دروست ده كرد و ئاژه ل و باله نده و ئينسان به يكه وه ده 1خانودا  ده ژيان و خانوه كه يان به دار گه رم ده كرد ، له دوايي دا خانوه كانيان كرد به 2 مه رته به و مه رته به ي خواره وه يان بؤ مالاته كه يان دانا و ئيستا زياتري خه لكه كه ئاژه ل داريان وه لا ناوه ئه گه ر چي زياتري ماله كان 1يا2 مانگاي شيري بؤ ماست و شير را ده گرن به لام هه مويان جيگاي ئاژه له كانيان له جيگاي ژيانيان جيايه و به ته واو بوني شه ري ئيران و ئيراق و پاك كردنه وه ي به شيك له كويستانه كان له مين مه رداري رو به زياد بوونه وه و په ره پيدانه .  له رابردو دا له به ر كردني (زه نگال ) و (قو له بال ) و پشتيند له ره سمي پياوان بووه و هه ر وه ها ژنه كانيش به كؤچكه و كؤلوانه خؤيان ده رازانده وه ، و كارهايكي وه كوو چنيني پارچه ، جاجم، چنيني كه تيراو كاره كاني ناو ماله وه و كردني نان و پروه رده كردني منالان و ... خريك ده بوون ؛ ئيستاش ژنه كان له وه رزي به هار دا بؤ چنيني كه تيرا و كه نگر و ريواس و مه ندئ به يكه وه بؤ كويستان ده چن و هه ر له وئ له گه ل جواني ته بيعه ت و ئازادي و ئه وين و خؤشه ويستي نيشتمان ئاشنا ده بن ، جيا له وه ي كه به و كاره كه ميك له په شيوي ژيان ده به نه سه ر .له را بردو دا سه نعه تي ره نگ ريزي و سابون سازي هه بووه ؛ چه وري دوگي مه ريان له گه ل تيزاب ( ئاو و خؤلي ته ندوور ) ده كولاند و له دوايي دا ده له ئاوي سارديان ده كرد و سابوون دروست ده بوو و به ( ئه سپؤن ) كه جؤره گيايكي كؤيستانييه كه له ژير تيشكي رؤژدا وشك ده كرا و به سندؤليان ورد ده كرد هه تا ببيته خؤل و بؤ شتني جلك و به رگ به كاريان ده هينا .له رابردو دا نه خؤشي پيستي هه بووه ئه ويش به هؤي له خواره وه بووني بيهداشت بووه و ئه گونده هيچ ئيمكاناتيكي لي نه بووه ئه گه ر چي له سالي 1300هه تاوي دا جاده ي سه رده شت قه لادزئ (ئيراق ) كه له بيوران ره د ده بيت به پاچ و پيمه ره لي درا به لام به هؤي فه قيري و خه راپي ريگا هاموشؤ بؤ شار هه ميشه ناخؤش بووه و زياتر يا به پييان يا به وه لاخان بووه هه تا له سالي 1348 هه تاوي ميني بؤسيك به ده ست 2 نه فه ر سه رده شتي ( قادري مسته فا روزه ي _ سه يد هدايت)له خه تي بيوران دا ده ست به كار بوو 4 سال دوايي له سالي 52 دا يكيك له دانيشتواني گونده كه ( ئبراهيم فروغي ) ميني بوسيكي كري و ده ست به كار بوو ئه و شته بؤ خه لكي گونده كه وه ك ساز كردني ماتؤري بوخار بوو چؤنكه هنديك له دانيشتوان بؤ لاي ماشين ئالات چوون و په يوه نديان له گه ل شار زياتر بوو و له دوايي دا هه ر ئه و كه سه خه رمانكوپيكي كري ، كه ئه وانه هه موو شتهايكي تازه بوون ؛ ئيستا له گونده كه دا نيزيك به 200ماشيني باري و سواري لييه .له ناو خه لكي بيوران يه ك گرتويي و خؤشه ويستي زؤره و له مناسبه ته كانيان يا له زه ماوند دا وله خؤشي و ناخؤشي دا خه لكه كه به يكه ون و يارمه تي يكتر ده ده ن.له رابردودا دانيشتواني گونده كه كه متر وا بووه كه كچ به كه سيك له ده ره وه ي گونده كه بده ن به لام ئيستا ئه و شته نه ماوه له زه ماوه نده كانيش دا هه موو خه لكه كه به ش دار ئه بن .زياتري كاته كان لاواني بيوران گوي ديري قسه ي ريش سپيه كان و شؤراي بيوران ده بن ئه وانيش هه ميشه له دانيشتنه كانيان دا پرسياري هه موو دانيشتوان ده كه ن و كاره كان به بير و راي هه موان ده چنه پيشه وه .هه ر وه كوو پيشدا ئاماژه مان پي كرد تا پيش سالي 1368 هه تاوي ئه و گونده هيچ ئيمكاناتيكي واي نه بووه به لام له و ساله دا به كيشاني به رق بؤ ئه و گونده بؤ هؤي سه ره تايك بؤ گورانكاري فه رهه نگي و ئه ده بي خه لكي ئه و گونده ، ئه و شته بؤ هؤي ئه وه ي كه زؤربه ي مالان ته له ويزيون بكرن و لاوانيك كه پيشدا ياري گه مه يان ده كرد زياتر سه يري ته له ويزيؤن بكه ن ، كه ئه وه ش به يه قين له شيوه ي بير كردنه وه ي ئه وان كاريگه ري هه بوو .له دواي سالي 68 بيوران به مه ركه زي ديهستاني به رياجي به مه ركه زيه تي 83 گوند هه لبژيردرا و له دواي دا كه م كه م خانه ي بيهداشت ساز كراو جاده ي سه رده شت بيوران ئيسفالت كرا ، شيركه تي ته عاوني ساز كراو گونده كه لوله كيشي ئاوي بؤ كراو مه دره سيكي سه ره تايي بؤ ساز كراو نه خؤشخانه يكي 12 ديوه به ئازمايشگاوه بؤساز كرا ؛ ئيستا ده بيرستانيكي شه بانه روزي هاتؤته تواو بوون ، سالؤنيكي چه ند مه نزوره ساز كراوه و مه خابراتي گونده كه ساز كراوه و له سالي 1382 هه تاوي دا ته له فؤني نؤرمال بؤماله كان كيشراوه و نانه وايكي ته واو ئؤتؤماتيك ده ست به كار بووه ، به لام ئيستاش زؤريك له ماله كان نانه كه يان به يارمه تي ژنه دراوسيه كانيان به ته ندوورده كه ن و هه ر ئيستاش نيزيك به 15 ته ندووري لييه و هه رچه ند مال به يكه وه له يك ته ندوور كه لك وه ر ده گرن .له هاويني 1383وه بيوران ديهياري هه يه و 2ئارايشگاي پياوانه و 2 ژنانه و 10 دوكاني ورده فرؤشي 1ئاسنگري 1 تنه كه سازي و كه پسول فرؤشيكي لي يه و هه ميشه رو به زياد بوونن .ئيستا خه لكي بيوران ئاسايش و رفاهيكي نسبيان هه يه و له بواري سروشت و سه يران جيگايكي زؤر خؤش و سه رنج را كيشه و دلي هه ر ريبواريك ده رفيني و بؤته جيگاي گه شت و سه يراني دانيشتواني شاره كان ؛ به لام ئيستاش كه سانيكي لين كه سننته كاني  پيشوويان راگرتووه و وه كو يك بنه ماله ي گه وره به يكه وه ده ژين و قسه قسه ي پياوه و هه روه كو رابردو بير ده كه نه وه.ئه وه ي له بير نه كه ين كه بيورانيه كان نيزيك به 60سال والي شاري سه رده شت بوون و خه راجيان وه رده گرت بؤ گونده كاني ده ورو به ريان لشكه ر كيشي ده كرد و له هه لستاني شؤرشي (ئه مه ر حمه سوور )خه لكي گوندي قه له ره شي ، بيورانيه كان لايه ني ده وله تي په هله ويان گرت ودژايه تي  ئه مه ر حمه سور يان كرد به لام له و به ينه ش دا هنديك له بيورانيه كان به هه لاتن بؤئيراق و كريني تفنگ هيرشيان ده برده سه ر ژاندارمه كان و شه ريان له گه ل ده كردن.له شه ري ئه مه ر حمه سور سه رهه نگ سه يد عه لي خان يكيك له فه رمانده كاني حكومه تي كوژراو له گؤرستاني به ري قه بران نيژرا كه له سه ر گؤري ئه و سالي 1318 نو.سراوه و به پي نوسراوي حه سه ن قه زه لجي له كتيبي ( پيكه نيني گه دا ) مردني سه يد عه لي خان لاي مه هاباديه كان زؤر خؤش بووه.له كول دا فه رهه نگي بيوران به ره و چوونه پيشه و خه لكي بيوران وه كوو يك بنه ماله ي گوره به يكه وه ده ژين و چونه پيشي بيوران هيواي هه مو بيورانييكه.  ئه و ته حقيقه كاك ره حمه تي فروغي به زماني فارسي نوسيويه تي وله به ر ئه وه يكه نيزيك به 4 سال له وه پيش نوسراوه له وانه يه كه ميك ئيشكالي تيدا هه بن ؛ هيوادارم به م زوانه بتوانين شتيكي جوانترو ته كميل ترتان بؤ بنويسين.